Παιδιά και εθισμός στο διαδίκτυο

               
Η Δήμητρα Κ. Βαΐτσου, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας Bsc, Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια, εξηγεί στο Υγείαonline.gr, τι πρέπει να γνωρίζουν για την εξάρτηση από το διαδίκτυο, οι γονείς παιδιών σχολικής και προεφηβικής ηλικίας....



Έντονα θυμίζει η μνήμη, όταν οι  γονείς είκοσι χρόνια πριν αγόραζαν τόμους τις εγκυκλοπαίδειες για να γεμίσουν τις βιβλιοθήκες, να εμβαθύνουν στην γνώση των παιδιών τους ή ακόμα και να διακοσμήσουν ένα γραφείο παιδικό ή εφηβικό. Παιχνίδια......πολλά παιχνίδια, κατασκευές, τουβλάκια, ζωγραφιές....πλαστελίνες, νερομπογιές, ακόμα και επιτραπέζια ή για τους πιο υπομονετικούς παζλ!!!

Τι άλλο;;;;.....Μουσική, οι παλιοί και αναλλοίωτοι στην μνήμη μας δίσκοι. Αστείο ακούγεται στις μέρες μας όταν παιδιά της γενιάς 1995-2000 κοιτούν μ’ απορία και ρωτάνε τι είναι δίσκοι;;!! Με ευκολία όμως παίρνουν την απάντηση: «CD μικρά δισκάκια.....Από τότε λοιπόν με τους δίσκους και τις κασέτες ακούγαμε μουσική, παραμύθια, ιστορίες....Δεν χρειαζόταν τίποτα άλλο από το να μπει ο δίσκος στο πικ-απ και να «ταξιδέψουμε», να «χαζέψουμε», ή και να αφαιρεθούμε.

Διαδίκτυο;; Δεν ήταν πολύ της μόδας τότε αλλά και όταν άρχισε να γίνεται σε καμία περίπτωση κανείς δεν θα ανησυχούσε για το παιδί του μην τυχόν και υποβληθεί σε εθισμό. Υπήρχε φόβος σε εθισμό για άλλα πράγματα και επουδενεί για τον εν λόγο H/Y, και φτάσαμε λοιπόν σήμερα εν έτοι 2010 να φοβόμαστε, να ανησυχούμε μην τυχόν τα παιδιά μας παρασυρθούν εύκολα από τις ερινύες που ξετυλίγονται μπροστά σε μία οθόνη  και αυτό επιφέρει επιπτώσεις επιβλαβή στην σωματική και ψυχολογική του υγεία.

ΜΕΤΡΟ μία ιδιαίτερη και δυναμική λέξη και έννοια, δεν είναι ούτε «απαγορεύω από το παιδί μου.......» ούτε «επιτρέπω στο παιδί μου τα πάντα να........». ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΡΟ.

Παρ’ ότι η ζωής μας γίνεται πιο εύκολη με την χρήση ενός Η/Υ και ότι περικλείει αυτός αρκετοί  δεν έχουν «κολλήσει» με τον εκάστοτε. Θα έπρεπε;;; ....ακόμα και σήμερα ασυνείδητα ή εκ πεποιθήσεως κάποιοι προτιμούν ν’ ακούν μουσική από το ράδιο αν και ορισμένοι είναι λίγο πιο εξελιγμένοι προτιμώντας τα νέας γενιάς CD. Εκεί όπου άλλοτε μαζεύονταν σ’ ένα σπίτι για να παίξουν ή να ασχοληθούν μ’ ένα ομαδικό παιχνίδι πλέον δεν χρειάζεται να γίνεται αυτού του είδους η συγκέντρωση και να διανύουν  χιλιόμετρα, η «μάζωξη» γίνεται τόσο εύκολα απλά με το πάτημα ενός κουμπιού. Η συχνότητα και η ποσότητα του όμως είναι να επιμελείται από ένα γονιό. ΤΟ ΟΡΙΟ.

Πότε όμως η εξέλιξη και η απλούστευση της καθημερινότητας τείνει να γίνει εθισμός και πηγή ζωής μόνο από ένα κουτί που περικλείει οτιδήποτε συντονίζεται με τις ανάγκες μας, επιθυμίες ή ακόμα και όνειρα;;;...

Εξάρτηση μιας νέας εποχής

Ο εθισμός στο internet  δεν αφορά αποκλειστικά και μόνο τα παιδιά και τους εφήβους αλλά και πολλούς νέους και ενήλικες, η διαφορά είναι ότι τα παιδιά είναι περισσότερο ευέλικτα σ αυτή την συνήθεια. Για τα παιδιά είναι σημαντικό μέρος της καθημερινότητας τους η χρήση στο διαδίκτυο, εκεί βρίσκουν αλληλοβοήθεια αλλά και παρέες χωρίς όρια και τέλος.

Λειτουργεί ως ένας μεταβατικός χώρος που μέσα σ’ αυτόν επεξεργάζεται η ιδιαιτερότητα των σχέσεων αλλά και έχουν την ψευδαίσθηση ότι μπορούν αν ελέγξουν τις ηλεκτρονικές γνωριμίες που κάνουν. Έχουν την πολυτέλεια να επιλέξουν , να διαλέξουν, να κρατήσουν όποιο ή ότι τους αρέσει, «επιδερμικά» αγγίζουν χωρίς να χρειάζεται να υποστούν τις συνέπειες μιας «κανονικής γνωριμίας».

Στην μονάδα Εφηβικής Υγείας του Παιδιού Α. Κυριακού έχουν απευθυνθεί πάνω από 50 παιδιά κυρίως όμως έφηβοι. Πολλοί είναι όμως και οι γονείς παιδιών έως και ΣΤ’ Δημοτικού που δείχνουν ανήσυχοι για την νέα αυτή «τάση μόδας» που έχει απέλθει έτσι αβίαστα στην ζωή τους, κυρίως παιδιά που ανήκουν στις 2 τελευταίες τάξεις του Δημοτικού Πέμπτη και Έκτη δείχνει να έχουν συμπτώματα Διαδικτυακού Εθισμού.

Τι να γνωρίζουν οι γονείς

•    Ο Η/Υ είναι μία χρήσιμη πηγή γνώσης αρκεί να υπάρχει μέτρο ως προς την χρήση του σε κάθε ηλικία, κυρίως όταν πρόκειται για παιδιά κάτω των 6 ετών.
•    Να προτιμούν το παιδί τους να περνά τον ελεύθερο χρόνο με συνομηλίκους (σε κοινό χώρο).
•    Να προτρέπουν τα παιδιά να συνεργάζονται ανά δύο ή ανά ομάδες στον Η/Υ (χρήσιμη παρότρυνση και από το σχολείο).
•    Η υπερβολική χρήση του Η/Υ από το παιδί μπορεί να προκαλέσει αυξημένο άγχος, τάση απομόνωσης αλλά και παθητικότητα.
•    Προσοχή στα προγράμματα με ακατάλληλα μηνύματα (γνωριμίες, συνομιλίες, chat room).

Η θέση του γονέα απέναντι στον Η/Υ

•    Θέμα προτύπου, πόσες ώρες ασχολούνται οι γονείς και κυρίως ο πατέρας με το διαδίκτυο όταν επιστρέφουν στο σπίτι.
•    Επικοινωνία μεταξύ των μελών. «Διάβασε και ότι χρειαστείς πες μου», ενώ το βλέμμα του γονέα είναι στραμμένο μπροστά στον Η/Υ.
•    Το ανεκτικό-επιτρεπτικό μοντέλο συμπεριφοράς από τους γονείς προς τα παιδιά μπορεί να ερμηνευθεί από τα δεύτερα ως αδιαφορία (ασυνείδητα).
•    Όταν δεν υπάρχουν ασφαλή όρια το σύστημα της οικογένειας υστερεί.
•    Υγιής αντιμετώπιση, ενδιαφέρον από μέρους των γονιών να μάθουν, να πληροφορηθούν για να μπορούν να συν υπάρχουν με το παιδί σ’ αυτή την νέα και συστηματική ενασχόληση.

Ποιές ηλικιακές ομάδες παιδιών εμφανίζουν εξάρτηση από το διαδίκτυο;

Το φαινόμενο μπορεί να εμφανιστεί σε εφήβους κατά την πρώιμη εφηβεία (10-14 ετών) ή και σε μικρότερη ακόμη ηλικία. Είναι πιο συχνό κατά την μέση εφηβεία (15-17 ετών), κατά την οποία οι έφηβοι πειραματίζονται και σταδιακά αυτονομούνται, καθώς και κατά την όψιμη εφηβεία (> 17 ετών). Οι περισσότεροι εξαρτημένοι έφηβοι ασχολούνται με «παιχνίδια», στο σπίτι ή τα internet cafe;. Μπορεί να σταματήσουν το σχολείο, να απομονωθούν από την οικογένεια και τους φίλους, να είναι επιθετικοί με τους γονείς, να κλέβουν χρήματα από την οικογένεια για να «παίζουν», να ζουν σε ένα δωμάτιο, να μην τρώνε ή το αντίθετο (να παχύνουν πολύ), να μην γυμνάζονται και να μην κοιμούνται για 24ωρα. Μπορεί ακόμη να μην αλλάζουν ρούχα, να παραμελούν την υγιεινή τους και την καθαριότητα.

Τα «δημοτικάκια» σερφάρουν στο internet χωρίς επιτήρηση

Οκτώ στους δέκα μαθητές της πέμπτης και έκτης, χρησιμοποιούν ηλεκτρονικό υπολογιστή και το 65% έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Το 38% των μαθητών, 'σερφάρουν' μόνοι, χωρίς την παρουσία των γονιών τους.

Τα κυριότερα συμπεράσματα της έρευνας για την χρήση του διαδικτύου από μαθητές δημοτικού είναι πως:

•    78% των μαθητών Ε΄ και ΣΤ΄ δημοτικού χρησιμοποιούν ηλεκτρονικό υπολογιστή και 65% των μαθητών έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο.
•    13% των μαθητών Ε΄ και ΣΤ΄ δημοτικού χρησιμοποιούν Η/Υ σε Internet café.
•    62% των μαθητών δημοτικού χρησιμοποιούν Η/Υ στο σπίτι, 18% στο σπίτι φίλων και 22% στο σχολείο.
•    25% των μαθητών δημοτικού χρησιμοποιούν υπολογιστή / Διαδίκτυο 2-3 ώρες καθημερινά, ενώ το 34% 0-1 ώρες καθημερινά.
•    38% των μαθητών δημοτικού σερφάρουν στο Διαδίκτυο μόνοι τους, χωρίς καμία παρουσία των γονέων τους. Το 28% των μαθητών χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο συχνά με την παρουσία των γονέων τους, ενώ μόνο το 7% πάντα με την παρουσία των γονέων.
•    35% των μαθητών δημοτικού έχουν τον Η/Υ στο δωμάτιό τους.
•    66% των μαθητών δημοτικού (34% αγόρια, 32% κορίτσια) παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια (on line, κονσόλα).
•    39% των μαθητών δημοτικού συνομιλούν με άλλα παιδιά στο Διαδίκτυο.
•    9% των μαθητών δημοτικού δίνουν προσωπικές πληροφορίες στο Διαδίκτυο.
•    38% των μαθητών δημοτικού έχουν ακούσει για μαγνητοσκόπηση ξυλοδαρμού.
•    20% των μαθητών δημοτικού έχουν μάθει να χρησιμοποιούν Η/Υ μόνοι τους.
•    61% των μαθητών δημοτικού χρησιμοποιούν κινητό τηλέφωνο.
•    50% των μαθητών δημοτικού έχουν δικό τους κινητό τηλέφωνο.

Δήμητρα Κ. Βαΐτσου
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας Bsc
Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτριαdimitravaitsou.blogspot.com

Επιμέλεια άρθρου υγείας: Συντακτική Ομάδα Υγείαonline